ความเป็นมาของผ้าลายพระราชทาน “ผ้าลายสิริราชพัสตราภรณ์”
สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าสิริวัณณวรี นารีรัตนราชกัญญา ทรงออกแบบผ้าลายพระราชทาน “ผ้าลายสิริราชพัสตราภรณ์” เนื่องในโอกาสที่ทรงได้รับการถวายปริญญาศิลปกรรมศาสตรดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ สาขาวิชาศิลปะการออกแบบพัสตราภรณ์ ประจำปีการศึกษา ๒๕๖๖ จากมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
ทรงศึกษาค้นคว้าลวดลายที่ปรากฏในศิลปกรรมไทยและผืนผ้าโบราณ ที่เป็นบทบันทึกทางประวัติศาสตร์ที่สะท้อนวิถีชีวิต วัฒนธรรมและธรรมชาติของประเทศไทย ทรงนำมาออกแบบต่อยอดให้โครงสร้างลวดลายมีความร่วมสมัยเป็นสากล หากยังคงสื่อถึงเอกลักษณ์อันงดงามของชาติ
พระราชทานผ้าลายพระราชทาน “ผ้าลายสิริราชพัสตราภรณ์” แก่ช่างทอผ้าและช่างหัตถกรรมไทย เพื่อนำไปถักทอผืนผ้าและสร้างสรรค์งานหัตถกรรม ด้วยการผสมผสานกับลวดลายโบราณในทุกภูมิภาคของประเทศ เพื่อเป็นการฟื้นฟูภูมิปัญญาแห่งอดีต ยกระดับมาตรฐาน และเพื่อพัฒนาศักยภาพการสร้างสรรค์ผืนผ้าและงานหัตถกรรมในทุกมิติ ด้วยการออกแบบตามความคิดสร้างสรรค์ของศิลปิน
ผ้าลายพระราชทาน “ผ้าลายสิริราชพัสตราภรณ์” ประเภทผ้าบาติก ลายที่ ๑
พระราชทานเมื่อวันที่ ๑๖ กุมภาพันธ์ ๒๕๖๘ ณ มหาวิทยาลัยราชภัฏนครศรีธรรมราช
ลวดลายของ “ผ้าลายสิริราชพัสตราภรณ์” ประเภทผ้าบาติก ลายที่ ๑ ประกอบไปด้วย
- ลายดอกพุดตาน
- ลายหัวใจดอกพุดตาน
- ลายมยุรสิริ
- ลายม้า
- ลายขอเจ้าฟ้าฯ ๒๕๖๘
ผ้าลายพระราชทาน “ผ้าลายสิริราชพัสตราภรณ์” ประเภทผ้าบาติก ลายที่ ๒
พระราชทานเมื่อวันที่ ๑๖ กุมภาพันธ์ ๒๕๖๘ ณ มหาวิทยาลัยราชภัฏนครศรีธรรมราช
ลายพระราชทานลายนี้ เพิ่มลายช่อดอกพุดตาน ซึ่งเป็นช่อลายที่ประกอบขึ้นด้วยดอกพุดตานห้าดอก เรียงไล่ขนาดจากใหญ่ไปถึงดอกยอด ในรูปทรงหยดน้ำทรงพุ่ม ที่เรียกในภาษาเปอร์เซียว่า “Boteh” หรือลาย “Paisley” ซึ่งเป็นลวดลายโบราณที่ปรากฏอยู่ในภูมิภาคต่างๆ หลากหลายอารยธรรม สันนิษฐานว่าแพร่กระจายจากเปอร์เซียผ่านเส้นทางสายไหม ทั้งทางบกและทางทะเล สู่ดินแดนเอเชียตะวันออกและเอเชียอาคเนย์ และมักใช้เป็นองค์ประกอบของลายต้นไม้แห่งชีวิต หรือ “Tree of Life”
ผู้สนใจสามารถดาวน์โหลด ผ้าลายพระราชทาน “ผ้าลายสิริราชพัสตราภรณ์” ประเภทผ้าบาติก ลายที่ ๑ และ ๒ ได้ที่ https://drive.google.com/…/1LMOdvRo6R1E1uTJpc1UwQZibPHV…
บรรณานุกรม
เพจ ผ้าไทยใส่ให้สนุก https://www.facebook.com/phathaisaihaisanook
เรียบเรียงข้อมูลโดย นายนิรุต แตงบาง นักวิชาการศึกษา
ข้อมูลดังกล่าวจัดทำขึ้น เนื่องในโอกาส จังหวัดพิษณุโลก จัดพิธีมอบแบบลายผ้าพระราชทาน “ผ้าลายสิริราชพัสตราภรณ์” ให้กับช่างทอผ้า กลุ่มทอผ้า และผู้ผลิตผ้าทุกกลุ่มทุกเทคนิค เพื่อนำแบบลายผ้าพระราชทานเป็นต้นแบบและพัฒนาต่อยอดภูมิปัญญาและงานหัตถศิลป์พื้นถิ่น พร้อมทั้งเพิ่มมูลค่าให้กับผลิตภัณฑ์ผ้าและงานหัตถกรรมในทุกภูมิภาคตลอดจนการน้อมนำแนวพระราชดำริของสมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าสิริวัณณวรี นารีรัตนราชกัญญา ในการส่งเสริมอนุรักษ์ ภูมิปัญญาผ้าไทยให้ทันสมัยสู่สากล และเพื่อเป็นการประชาสัมพันธ์สร้างการรับรู้แบบลายผ้าพระราชทานโดยกำหนดจัดพิธีมอบแบบลายผ้าพระราชทาน ในวันพุธที่ ๓๐ เมษายน ๒๕๖๘ เวลา ๑๐.๐๐ น ณ ห้องประชุมศาลาประชาคมจังหวัดพิษณุโลก
